W starożytności  obszar dzisiejszej  Portugalii  zamieszkiwały  plemiona  luzytańskie i celtyckie.
W III w p.n.e. zostały podbite przez Kartagińczyków. Po upadku Kartaginy na Półwysep Iberyjski przybyli Rzymianie. W IV-V w. Portugalia jako jeden z pierwszych krajów w Europie Południowej przyjęła wiarę chrześcijańską.

Wykorzystując słabość państwa  Wizygotów, w 711 r. Berberowie i Arabowie z  północnej  Afryki przebyli Cieśninę Gibraltarską i podbili Półwysep Iberyjski. Wpływ arabski odcisnął największe piętno na wybrzeżu Algarve, które należało do muzułmanów do połowy XIII w. Niektóre dzielnice Lizbony, Alfama i Maurariado dziś tchną duchem mauretańskiej przeszłości.

Kilkanaście  lat  po inwazji  arabskiej  władcy  nigdy nie podbitego państwa  Asturii  rozpoczęli rekonkwistę utraconych terenów. W końcu XI wieku król Kastylii i Leonu Alfons VI podbił tereny położone na południe od Duero. Utworzył w ten sposób nowe księstwo Portugalii ze stolicą w Porto i darował je swojemu zięciowi, burgundzkiemu księciu, Henrykowi.

W 1147 roku jego syn  Alfons (od 1139 r. król Portugalii),  zdobył Lizbonę, a w latach 1158-1166 przyłączył Alantejo. Proces powiększania terytorium i ostatecznego ukształtowania granic został zakończony podczas panowania Alfonsa III, który w 1249 r. zdobył Algavre. Od tego czasu Portugalia jako pierwsze państwo na świecie ma wytyczone i w ciągu wieków niezmienione granice.

Począwszy od XVw. portugalscy żeglarze pod patronatem księcia Henryka Żeglarza (1395-1460) zaczęli  docierać  do  zachodnich wybrzeży  Afryki,  Indii,  Indonezji  i  Chin  (Ferdynand  Magellan,  Vasco  da Gama,  Bartolomeo Diaz). Przepłynęli także Atlantyk i dotarli do Ameryki Południowej. W 1500 r. Pedro Alvarez Cabral zajął Brazylię. Portugalia stała się krajem odkrywców i kolonizatorów, a także centrum światowego handlu.

Późniejsza  działalność  inkwizycji  przyczyniła się  m.in. do tego, że  Portugalia utraciła pozycję państwa - mocarstwa.  Wkrótce została  przyłączona do  Hiszpanii  co dopełniło końca wielkiej niegdyś potęgi i spowodowało zmierzch kultury narodowej. W 1640 r. Portugalczycy zbuntowali się i wspierani przez Francuzów obrali swego króla Jana IV.

Pierwsza połowa XIX wieku przyniosła  Portugalii same klęski.  Najpierw nastąpiła trzykrotna inwazja wojsk napoleońskich (1807-1811). W 1822 usamodzielniła się największa kolonia - Brazylia. Wreszcie w latach 1830-1846 przez kraj przetoczyła się wojna domowa.

W ten sposób w XX w. Portugalia wkroczyła jako jedno z najbardziej zacofanych państw Europy. Od  1926 do 1974 r. kraj  podlegał najpierw dyktaturze - generała A.O. Carmona (1926-1932.), później  premiera  A. Salazara  (1932-1968),  wreszcie  premiera  M. J. Caetano  (1968-1974). Dopiero w kwietniu 1974 roku w wyniku wojskowego zamachu stanu - tzw. rewolucji goździków, obalono dyktaturę i zapoczątkowano otwartą, proeuropejską politykę Portugalii.

W latach 1974-75 Portugalia uznała niepodległość swych afrykańskich kolonii. W 1984 roku została członkiem EWG. 12 czerwca 1985 roku Portugalia podpisała traktat akcesyjny, na jego mocy stała się członkiem Wspólnot Europejskich z dniem 1 stycznia 1986 r. Do Unii przystąpiła wspólnie z sąsiadującą Hiszpanią. W 1999 roku administrowane przez Portugalię Makau powróciło pod zarząd Chin.